MOOC’s: de steile opmars van vrij beschikbare digitale opleidingen

Dankzij Massive Online Open Courses of MOOCs kan je van thuis uit gratis digitale opleidingen volgen van topuniversiteiten uit de hele wereld. Geen wonder dat MOOCs zo in de lift zitten. KU Leuven wist al 230 000 cursisten te bereiken.

Inzicht krijgen in de werking van vaccins, de wetenschappelijke kneepjes van bierbrouwen doorgronden of virtuele excursies maken doorheen de tropen: met ons MOOC-platform KULeuvenX kunnen geïnteresseerden van over de hele wereld het van thuis uit. Met dank aan Massive Online Open Courses of MOOCs: digitale opleidingen die gratis ter beschikking staan van het publiek. KU Leuven heeft ondertussen 20 MOOCs in de aanbieding, goed voor meer dan 230 000 cursisten. Nog eens een tiental MOOCs zitten in de pijplijn.

Corona heeft het afstandsonderwijs een fikse por in de rug gegeven. Wereldwijd volgen miljoenen mensen noodgedwongen vanuit de huiskamer les. Dergelijke open digitale opleidingen zijn echter niet nieuw: al in 2012 lanceerden MIT en Harvard het MOOC-platform edX. De missie van edX klinkt even helder als ambitieus: iedereen overal toegang geven tot hoogkwalitatieve opleidingen. Acht jaar na de oprichting van edX telt het platform meer dan 3 000 opleidingen, goed voor 24 miljoen cursisten wereldwijd.

Ook KU Leuven is mee op de kar gesprongen. Onze 20 edX-opleidingen lokten al meer dan 230 000 nieuwsgierigen. KU Leuven nestelt zich daarmee in de Europese kopgroep van MOOC-leveranciers, zowel qua aantal als kwaliteit. De meest populaire KU Leuven MOOC luistert naar de naam Existential Well-being Counseling: A Person-centered Experiential Approach. De opleiding van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen overtuigde maar liefst 54 623 cursisten.

MOOCs zijn een hefboom om onze vijf strategische doelstellingen te realiseren.

Zijn MOOCs een mooi visitekaartje voor KU Leuven? Ongetwijfeld. Maar volgens vicerector Piet Desmet, bevoegd voor educatieve technologie, zijn ze veel meer dan dat. “Mensen schilderen MOOCs nogal eens af als een loutere marketingtool, maar dat klopt niet. Onze primaire ambitie is niet om KU Leuven als brand te positioneren. Al willen we uiteraard wel dat een MOOC de kwaliteit van onze instelling weerspiegelt. Maar de centrale drijfveer om in te zetten op MOOCs is dat ze een hefboom zijn om onze vijf strategische doelstellingen te realiseren.”

Wisselwerkingen

Eén van die strategische doelstellingen is ‘Going Digital’. De link met MOOCs ligt voor de hand. ‘Going Digital’ wil digitale technologie op een intelligente manier in het onderwijs integreren. Een MOOC is daar een uitgelezen voorbeeld van. MOOCs bieden uitzonderlijk sterke multimediale content, aangeboden in een onderbouwde didactiek en dat door de absolute experten in het betreffende onderzoekdomein. En dat heeft volgens vicerector Piet Desmet belangrijke consequenties. “Docenten worden, meer nog dan in het regulier onderwijs, gedwongen om vooraf bijzonder goed na te denken over een MOOC. Dit is meteen een prima leerschool voor de bredere inzet van digitale leervormen in het onderwijs. Waardoor MOOCs evident bijdragen tot Future-Oriented Education, de tweede as van het strategisch plan.”

MOOCs spelen ook manifest in op ‘Truly International’, een andere strategische doelstelling die de transitie van een nationale naar een internationale universiteit ambieert. Met een gereputeerd platform als edX kan je studenten van over de hele wereld bereiken. Dat levert niet alleen interessante wisselwerkingen op tussen onze onderzoekers en die van andere universiteiten, maar zorgt er ook voor dat wij MOOCs van andere instellingen kunnen integreren in onze eigen reguliere opleidingen. Verder komt ook ontwikkelingssamenwerking om de hoek kijken. Zo heeft onze Interfacultaire Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (IRO) zonder aarzelen steun verleend aan 3 MOOCs.

MOOCs zijn erg arbeidsintensief. Je bent er al gauw een jaar mee bezig

MOOCs zijn ook zeer vaak sterk interdisciplinair: ze krijgen vorm met een docententeam dat meerdere disciplines verenigt. MOOCs brengen de recentste inzichten rond de uitdagingen van morgen, die vaak niet vanuit één enkele discipline kunnen aangepakt worden. Voor ‘Interdisciplinarity’ als vierde as zijn MOOCs dus een krachtige tool.

En tenslotte is er Sustainability. Wel vaker behandelen MOOCs topics die met duurzaamheid te maken hebben. Niet voor niets één van dé uitdagingen van het moment. En ze brengen ook digitale content van uitzonderlijke kwaliteit op een duurzame manier in de huiskamer. Dan maar massaal MOOCs aanmaken? Piet Desmet nuanceert meteen. Eén MOOC maken betekent al gauw een jaar werk voor een gans team en vraagt ook van de betrokkenen docenten een stevig engagement. Piet Desmet wil die inspanningen dan ook maximaal honoreren. “In het prille begin vloeiden de MOOCs vaak voort uit onderzoek. Men goot een project als deliverable in een MOOC-vorm, wat uiteraard op zich een sterk vehikel is om aan wereldwijde valorisatie te doen. Vandaag eisen we dat MOOCs minstens drie tot vier keer moeten belopen worden. Een eenmalige MOOC vraagt een te grote investering. Verder willen we dat het materiaal zo veel mogelijk herbruikt wordt in onze basisopleidingen. Een MOOC bestaat bijvoorbeeld uit kennisclips, die mensen afzonderlijk kunnen bekijken. Het duurzame aspect is veel belangrijker dan vroeger. Vandaar dat we vandaag zo veel aandacht besteden aan de kwaliteit van filmpjes en dergelijke: een MOOC moet een paar jaar kunnen meegaan.”

Binnenkort zullen cursisten via onze nieuwe MOOCs ook credits kunnen verwerven

Discipline

De KU Leuven MOOC-strategie heeft intussen een nieuwe dimensie gekregen. Binnenkort zullen cursisten via onze nieuwe MOOCs ook credits kunnen verwerven. Voor alle duidelijkheid: zo ver staan we vandaag nog niet. Eerst moeten er nog enkele administratieve en juridische hordes genomen worden. Daar maken we vandaag volop werk van.

Dat MOOCs een fraaie toekomst voor zich hebben, staat buiten kijf. De voordelen van MOOCs zijn dan ook legio. Om te beginnen bieden ze enorme schaalvoordelen. MOOCs die wereldwijd door duizenden mensen gevolgd worden, zijn vandaag geen uitzondering. Al stelt die schaalgrootte de MOOC-makers ook voor grote uitdagingen. Zo moet je als docent voldoende remediëringsmateriaal voorzien, om ervoor te zorgen dat iedereen mee is. Dat vraagt vooraf extra denkwerk. Niet alleen inhoudelijk, maar ook didactisch.

MOOCs moedigen ook het open debat aan. Mensen van over heel de wereld kunnen onderling discussiëren over actuele topics als ongelijkheid of welbevinden. Verfrissend is dat academici ook met mensen uit het werkveld in debat kunnen gaan. Piet Desmet wijst er nog op dat MOOCs levenslang leren stimuleren. “Een MOOC doorworstelen vraagt discipline, een eigenschap waar je in je loopbaan veel aan hebt. Vandaar dat MOOCs progressief ook deel kunnen uitmaken van het reguliere onderwijs. Iedere student zou idealiter ooit eens een MOOC moeten doorlopen, van universiteiten van over de ganse wereld. Dat is de finale ambitie.”

Blended learning

MOOCs mogen dan wel aan een indrukwekkende opmars bezig zijn, het contactonderwijs is een blijver in onze reguliere opleidingen. Een van de redenen is de noodzaak aan active learning, het actief meedenken en vragen stellen van studenten. In contactonderwijs is dat veel vanzelfsprekender dan tijdens een MOOC, omdat student en docent in de aula meteen kunnen interageren. Bij een MOOC is dat veel lastiger. Piet Desmet ziet het meeste heil in blended learning, een mengvorm van digitaal en klassikaal leren. “Studenten kunnen op eigen houtje lesstof verwerken die ze vervolgens in de aula bespreken. Het KU Leuven Learning Lab ondersteunt blended learning. Het mooie is dat proffen meer uitgedaagd worden. Discussiëren is veel minder voorspelbaar dan lesgeven. Als prof word je op je expertise aangesproken. Het klinkt paradoxaal, maar net het digitale luik kan de kwaliteit van het contactonderwijs vergroten. MOOCs als een component in ons ganse pallet aan leervormen integreren zou ideaal zijn.”